Við eini framtíðarfulltrú gert tú av, hvør skal taka sær av tínum persónligu og/ella fíggjarligu viðurskiftum, um tú ikki fært gjørt tað sjálv/ur.

So leingi tú – fulltrúarveitari – ert før/ur fyri at taka tær av tínum viðurskiftum, liggur fulltrúin óvirkin í skránni yvir framtíðarfulltrúir hjá Familjufyrisitingini.

Verður framtíðarfulltrúin (skjalið) sett í gildi, eru tað ein ella fleiri framtíðarfulltrúar, sum umboða teg í teimum viðurskiftum, sum framtíðarfulltrúin fevnir um.

Ein og hvør, sum hevur fylt 18 ár, og sum er før/ur fyri at virka skynsamt, kann stovna eina framtíðarfulltrú. Tað merkir, at tú skalt vera før/ur fyri at skilja avleiðingarnar av at stovna eina fulltrú, sum kann vera sett í gildi í framtíðini.

Ein framtíðarfulltrú kann stovnast í Familjufyrisitingini, við at fulltrúarveitari letur Familjufyrisitingini eina framtíðarfulltrú.

Familjufyrisitingin hevur lagað oyðublað til, sum kann verða hent at nýta til at evna framtíðarfulltrúina eftir. Tú finnur oyðublaðið her.

Oyðublaðið gevur møguleika at velja ímillum ymisk sløg av framtíðarfulltrúum, sum kann lagast eftir egnum tørvi. Tað er ikki krav at brúka oyðublaðið. Tað ber eisini til at evna framtíðarfulltrúina til sjálv/ur.

Familjufyrisitingin biður síðan fulltrúarveitara møta persónliga í Familjufyrisitingini, har Familjufyrisitingin, í samband við at framtíðarfulltrúin verður áteknað, váttar

• samleikan hjá fulltrúarveitara,
• at fulltrúarveitari er førur fyri á skynsaman hátt at stovna framtíðarfulltrú, og
• at framtíðarfulltrúin fevnir um tað, sum fulltrúarveitarin vil, at fulltrúin skal fevna um.

Harumframt skrásetir Familjufyrisitingin, hvørjir persónar eru hjástaddir.

Liggur tað ikki fyri at møta persónliga í Familjufyrisitingini, kann Familjufyrisitingina koma til fulltrúaveitaran.

Familjufyrisitingin tekur samstundis støðu til

• um framtíðarfulltrúin eftir sínum innihaldi, heilt ella lutvíst, kann fáa virknað í framtíðini sambært verandi lóggávu.
• aðrar umstøður, sum kunnu hava týdning fyri gildið av framtíðarfulltrúnni

Innihaldið í framtíðarfulltrúnni kann sostatt hava við sær, at Familjufyrisitingin ikki kann stovna fulltrúina. Tað kann til dømis vera, um fulltrúin inniheldur boð sum ganga ímóti lóg og sóma. Um ivi er um fulltrúarveitarans evni at virka skynsamt, ella um grundaður ivi annars er um, at fulltrúin fer at virka á nøktandi hátt, kann tað hava við sær, at Familjufyrisitingin nokta fyri at stovna framtíðarfulltrúina ella stovna framtíðarfulltrúina lutvíst.

Metir Familjufyrisitingin, at øll viðurskifti eru í lagi, og at framtíðarfulltrúin eftir sínum innihaldi kann fáa virknað, áteknar Familjufyrisitingin framtíðarfulltrúina og skrásetir hana í skránni yvir framtíðarfulltrúir hjá Familjufyrisitingini. Framtíðarfulltrúin er eftir hetta mett sum stovnað.

Fulltrúin liggur síðan sum “hvílandi fulltrú” hjá Familjufyrisitingini, til tað møguliga verður tørvur á at seta hana í gildi. Tað er Familjufyrisitingin, ið skal seta fulltrúina í gildi. Tað vil siga, at tað er Familjufyrisiting, sum metir um, fulltrúarveitari ikki longur er før/ur fyri at røkja síni viðurskifti.

Fulltrúarveitari kann bara hava eina framtíðarfulltrú hjá Familjufyrisitingini í senn. Skal innihaldið í einari framtíðarfulltrú, ið longu er stovnað, broytast, skal søkjast um at seta eina nýggja framtíðarfulltrú í staðin fyri galdandi fulltrú. Les meira um at broyta og taka aftur eina framtíðarfulltrú í vegleiðingini um framtíðarfulltrúir her.

Ein framtíðarfulltrú kann bæði fevna um fíggjarlig og persónlig viðurskifti. Tað er fulltrúarveitari, sum ger av, hvat framtíðarfulltrúin skal fevna um. Fulltrúin kann avmarkast til at fevna um ávís viðurskifti, ella fulltrúin kann fevna um øll fíggjarlig og/ella persónlig viðurskifti.

Er fulltrúin avmarkað til bara at fevna um einstøk viðurskifti, skalt tað neyvt tilskilast í fulltrúini.

Tey, ið verða tilnevnd framtíðarfulltrúar, fáa bara umboðað fulltrúaveitaran í viðurskiftum, sum eru fevnd av fulltrúnni. 

Uttan mun til, hvussu víttfevnandi framtíðarfulltrúin er, kann fulltrúarveitari virka frítt persónliga. Tað merkir, at ein framtíðarfulltrúi ikki kann noyða fulltrúarveitara at gera eitthvørt ella til at lata vera við at gera eitthvørt.

Ein framtíðarfulltrúi kann ikki umboða ein persón í giftarmáli ella heimila øðrum at skriva testamenti sína vegna. 

Ein framtíðarfulltrúi kann heldur ikki flyta persón á røktarheim ímóti sínum vilja.

Øll kunnu tilnevnast til framtíðarfulltrúa. Framtíðarfulltrúi skal tó ikki vera undir 18 ár, vera ómyndig/ur ella sjálv/ur hava eina framtíðarfulltrú, sum er sett í gildi.

Ein ella fleiri framtíðarfulltrúar kunnu tilnevnast í framtíðarfulltrúnni.

Eru fleiri framtíðarfulltrúar, er tað umráðandi, at tað samstundis er greitt tilskilað, um hesir sínámillum skulu vera javnsettir, ella um onkur teirra er varafulltrúi og bara fer til verka um hinum berst frá.

Eisini er umráðandi at taka støðu til, um fleiri framtíðarfulltrúar skulu virka og taka avgerðir í felag, ella um teir skulu virka á hvør sínum øki.

Tað er hent, um tú sum fulltrúarveitari javnan metir um, um framtíðarfulltrúin skal tillagast. Tað er serliga galdandi, um broytingar henda í lívsstøðuni, um broytingar henda í umstøðunum hjá einum framtíðarfulltrúa ella í tínum sambandi við fulltrúan.

Áðrenn gildiskomu

Til Familjufyrisitingin hevur sett framtíðarfulltrúina í gildi, kanst framtíðarfulltrúin broytast ella takast aftur umvegis Familjufyrisitingina. Les meira um, hvussu hetta verður gjørt í vegleiðingini hjá Familjufyrisitingini um framtíðarfulltrúir her.

Eftir gildiskomu

Eftir at fulltrúin er sett í gildi, kann fulltrúin einans broytast ella takast aftur, um fulltrúarveitari er før/ur fyri at skilja, hvat tað merkir.

Umsókn um at broyta ella taka aftur eina framtíðarfulltrú skal sendast Familjufyrisitingini, sum síðani metir um, hvørt treytirnar fyri at broyta ella taka eina framtíðarfulltrú aftur eru loknar. Les meira um treytirnar fyri at broyta ella taka framtíðarfulltrú aftur í vegleiðingini hjá Familjufyrisitingini um framtíðarfulltrúir her.

Ein framtíðarfulltrú fer ikki at virka, fyrr enn Familjufyrisitingin hevur sett hana í gildi, og fulltrúin er tinglýst.

Framtíðarfulltrúin kann setast í gildi, tá ið fulltrúarveitari ikki longur sjálv/ur fær tikið sær av egnum viðurskiftum á teimum økjum, sum framtíðarfulltrúin fevnir um. Vanliga orsakað av sjúku, viknaðum sinnisførleika ella tílíkum.

Tað er Familjufyrisitingin, sum eftir umsókn frá fulltrúarveitara ella framtíðarfulltrúa setir framtíðarfulltrúina í gildi og tinglýsir hana. Sí meira um tinglýsing longur niðri á síðuni.

Umsóknaroyðublað um at seta framtíðarfulltrú í gildi er í gerð. 

Í fyrstu syftu er tað fulltrúarveitari, sum í framtíðarfulltrúnni ger av, um eftirlit skal vera við fulltrúan, umframt hvussu hetta eftirlitið skal skipast.

Familjufyrisitingin hevur eisini eitt sokallað hvílandi eftirlit.

Privat eftirlit

Privat eftirlit kann veljast. Eftirlitsfólkið kann vera sakførari, grannskoðari ella eitt fólk, sum tú annars hevur álit á.

Tað skal vera ásett í framtíðarfulltrúnni, um ella hvussu nógv eftirlit skal vera. Tú kanst t.d. gera av, at fulltrúin skal ráðføra seg við tað privata eftirlitsfólkið í ávísum førum, ella at eftirlitsfólkið t.d. skal góðkenna gávuætlanir. Tú kanst eisini gera av, at framtíðarfulltrúin skal lata eftirlitsfólkinum roknskap.

Heldur tað privata eftirlitsfólkið, at eitt veruligt eftirlitsmál skal setast í verk, kann tað fráboðast Familjufyrisitingini. Er tað avgjørt í framtíðarfulltrúnni, kann eftirlitsfólkið eisini heilt ella partvíst taka eina framtíðarfulltrú aftur. Eftirlitsfólkið skal tá boða Familjufyrisitingini frá, at framtíðarfulltrúin verður tikin aftur. Afturtøkan verður tinglýst í persónbókini.

Alment eftirlit

Uttan mun til, um fulltrúarveitari hevur valt privat eftirlit ella ei, hevur Familjufyrisitingin eitt hvílandi eftirlit. Tað merkir, at Familjufyrisitingin kann byrja eitt eftirlitsmál, um fyrisitingin gerst varug við viðurskifti, sum tykjast vera í andsøgn við áhugamálini hjá fulltrúarveitara.

Um tað verður mett neyðugt, kann Familjufyrisitingin – við støði í einum eftirlitsmáli – seta framtíðarfulltrúina úr gildi, ella áleggja framtíðarfulltrúanum at halda roknskap og gera ella lata vera við at gera ávísar atgerðir.

Fulltrúarveitari, hjúnafelagi ella samlivi hjá fulltrúarveitara, framtíðarfulltrúi og varafulltrúar kunnu kæra avgerðir hjá Familjufyrisitingini til Føroya Kærustovn.

Freistin at kæra avgerð um at seta í verk, taka aftur, broyta ella steðga einari framtíðarfulltrú er fýra vikur frá tí, at avgerðin er tinglýst í persónbókini.

Freistin at kæra aðrar avgerðir hjá Familjufyrisitingini er fýra vikur eftir, at kærari hevur fingið boð um avgerðina.

Framtíðarfulltrúar skulu tosa við fulltrúarveitara, áðrenn umsókn um at seta í gildi framtíðarfulltrú verður send Familjufyrisitingini. Um fulltrúarveitari er før/ur fyri at skilja, hvat tað merkir at seta framtíðarfulltrúina í gildi og mótmælir hesum, kann framtíðarfulltrúin ikki setast í gildi.

Framtíðarfulltrúin skal fyri Familjufyrisitingini skriva undir, at viðkomandi hevur umrøtt umsóknina um gildiskomu við fulltrúarveitara. Tað er ikki neyðugt at umrøða gildiskomuna við fulltrúarveitara, um fulltrúarveitari ikki skilur, hvat tað snýr seg um. Um umsóknin ikki er umrødd við fulltrúarveitara, skal grundgevast fyri hesum í umsóknini um gildiskomu.

Harafturat skulu næstu avvarðandi hjá fulltrúarveitara boðast frá, áðrenn umsóknin verður send til Familjufyrisitingina. At avvarðandi eru kunnað, skal somuleiðis váttast í umsóknini.

Eru fleiri javnsettir framtíðarfulltrúar, skulu hesir í felag søkja Familjufyrisitingina um at seta framtíðarfulltrúina í gildi. Tað merkir, at allir skulu undirskriva umsóknina um gildiskomu.

Familjufyrisitingin arbeiðir við at gera eitt oyðublað, sum kann vera hent at nýta, tá ið søkjast skal um at seta  framtíðarfulltrúina í gildi. Tá hetta er klárt, verður tað at finna undir 'oyðubløð'.

Familjufyrisitingin arbeiðir við at gera eitt oyðublað, sum kann vera hent at nýta, tá ið søkjast skal um at seta  framtíðarfulltrúina í gildi. Tá hetta er klárt, verður tað at finna undir 'oyðubløð'.

Saman við umsóknini skal læknaváttan viðvíkjandi verandi heilsustøðu hjá fulltrúarveitara eisini latast inn. Arbeitt verður eisini við at gera oyðublað til læknaváttan. Tá hetta er klárt, verður tað at finna undir 'oyðubløð'.

Um læknaváttanina

Læknaváttanin verður umbiðin við at framtíðarfulltrúin og fulltrúarveitarin í felag venda sær kommunulækna, serlækna ella sjúkrahúslækna, antin skrivliga ella í viðtalu.

Læknin ger av, um tað er neyðugt, at fulltrúarveitarin og framtíðarfulltrúin í felag møta til viðtalu hjá læknanum. Familjufyrisitingin kann bara í serstøkum føri síggja burtur frá kravinum um læknaváttan. Tað kann vera í teimum førum, har heilsustøðan hjá fulltrúarveitara er skjalprógvað á annan hátt.

Tá ið Familjufyrisitingin hevur fingið eina umsókn við læknaváttan, metir Familjufyrisitingin, um treytirnar fyri at seta framtíðarfulltrúina í gildi eru loknar.

Familjufyrisitingin kannar, um framtíðarfulltrúin er stovnað á lógligan hátt og áteknað, og um fulltrúarveitari ikki fær tikið sær av sínum viðurskiftum á teimum økjum, sum fulltrúin fevnir um. Tá ið mett verður um verandi heilsustøðu fulltrúarveitarans, leggur Familjufyrisitingin serliga dent á innihaldið í læknaváttanini.

Familjufyrisitingin kann nokta at seta eina framtíðarfulltrú í gildi, um treytirnar ikki eru loknar. Orsøkir til at nokta fyri at seta framtíðarfulltrú í gildi kunnu til dømis vera, at

• framtíðarfulltrúin ikki er stovnað á lógligan hátt, t.d. er ikki áteknað.
• heilsustøðan hjá fulltrúarveitara ikki kann vera orsøk til at seta framtíðarfulltrúina í gildi.
• ivi er um førleikar hjá framtíðarfulltrúa at røkja virkið sum fulltrúi.

Familjufyrisitingin kann eisini, tá ið ein ítøkilig meting er gjørd, seta framtíðarfulltrúina lutvíst í gildi ella seta í verk eitt verjumál, um mett verður, at fulltrúarveitari heldur hevur brúk fyri tí.

Framtíðarfulltrúin hevur ikki virknað, fyrr enn hon er tinglýst. Sí meiri um tinglýsing niðanfyri.

Tá ið Familjufyrisitingin hevur tikið avgerð um at seta eina framtíðarfulltrú í gildi, skal Familjufyrisitingin tryggja, at framtíðarfulltrúin verður tinglýst í persónbókini. Tinglýsing av framtíðarfulltrúnni er ein gildistreyt. 

Tinglýsingin krevur, at gjaldið/kvittan fyri gjald og framtíðarfulltrúin verða latin Tinglýsingini samstundis, fyri at framtíðarfulltrúin kann tinglýsast.

Mannagongdin er tann, at tá Familjufyrisitingin hevur tikið avgerð um at seta framtíðarfulltrú heilt ella lutvíst í gildi, setir Familjufyrisitingin seg í samband við framtíðarfulltrúa og avtalar, nær Familjufyrisitingin sendir framtíðarfulltrúina til tinglýsingar. Á hendan hátt kann framtíðarfulltrúi rinda tinglýsingargjaldið, samstundis við at Familjufyrisitingin sendir framtíðarfulltrúina til tinglýsingar.

Tinglýsingargjaldið er 1.000 kr. Peningurin kann flytast á kontu hjá Umhvørvisstovuni. Til ber eisini at rinda tinglýsingargjaldið við gjaldskorti í móttøkuni hjá Umhvørvisstovuni.

Gev gætur, at framtíðarfulltrúin hevur ikki virknað, fyrr enn hon er tinglýst.

Hví skal framtíðarfulltrúin tinglýsast?

Persónbókin er almenn. Á tann hátt kunnu bæði almennir myndugleikar og privatir avtalupartar, við at seta seg í samband við Tinglýsingina, vissa seg um, at framtíðarfulltrúin hevur neyðuga fulltrú. Tinglýsingin í persónbókini tryggjar soleiðis, at framtíðarfulltrúin er heimilaður mótvegis triðjamanni.

Sum framtíðarfulltrúi hevur tú stóran týdning fyri tann, sum hevur tilnevnt teg sum framtíðarfulltrúa. Tú ert vald/ur, tí at viðkomandi hevur álit á, at tú tekur tær av áhugamálunum hjá viðkomandi, tá ið viðkomandi ikki longur fær gjørt tað.

Men okkurt kann taka seg upp, sum ger, at tú ikki longur vilt ella fært átikið tær virkið sum framtíðarfulltrúi. Um framtíðarfulltrúin er sett í gildi, hevur tú skyldu at boða Familjufyrisitingini frá, at tú ikki longur vilt átaka tær at virka sum framtíðarfulltrúi.

Eingi serlig krøv eru viðvíkjandi, hvussu tú skalt boða Familjufyrisitingini frá, at tú ikki longur vilt átaka tær at virka sum framtíðarfulltrúi.

Tú kanst seta teg í samband við okkum á tann hátt, sum hóskar tær best. Sí tó punktið niðanfyri um krøv til fráboðan.

Tú hevur eisini skyldu at boða frá, um tú veitst, at onkur av hinum framtíðarfulltrúunum er komin undir verjumál, hevur stovnað egnu framtíðarfulltrú, sum er sett í gildi, ella er deyður.

Eingi serlig krøv eru viðvíkjandi, hvussu tú skalt boða Familjufyrisitingini frá, um tú veitst, at onkur av hinum framtíðarfulltrúunum er komin undir verjumál, hevur stovnað egnu framtíðarfulltrú, sum er sett í gildi, ella er deyður.

Tú kanst seta teg í samband við okkum á tann hátt, sum hóskar tær best. 

Krøv til fráboðan

Tá ið tú setir teg í samband við Familjufyrisitingina, er tað umráðandi, at tað skilst týðiliga, hvør er fulltrúarveitari,  og hvønn framtíðarfulltrúa tín fráboðan snýr seg um. Annars fær Familjufyrisitingin ikki sannað, hvørja framtíðarfulltrú talan er um.

Avleiðingar av eini fráboðan

Tá ið Familjufyrisitingin hevur fingið tína fráboðan, meta vit, um tað fær avleiðingar fyri framtíðarfulltrúina. Vit hyggja millum annað eftir, um hon heilt ella lutvíst skal steðga. Tað valdast um innihaldið í framtíðarfulltrúnni, eitt nú um aðrir framtíðarfulltrúar eru tilnevndir, sum kunna røkja virkið.

Í fyrstu syftu er tað privata eftirlitsfólkið, sum hevur eftirlit við framtíðarfulltrúum. Framtíðarfulltrúin er tað fólkið, sum er sett til at taka sær av persónligu og/ella fíggjarligu viðurskiftunum.

Men Familjufyrisitingin hevur eitt sokallað hvílandi eftirlit. Tað merkir, at Familjufyrisitingin kann byrja eitt eftirlitsmál, um vit varnast viðurskifti, sum kunnu metast at vera í andsøgn við fulltrúarveitarans áhugamál.

Hvussu tú kærir

Eingi serlig krøv eru viðvíkjandi, hvussu tú kærir ein framtíðarfulltrúa.

Tú kanst sostatt seta teg í samband við okkum á tann hátt, sum passar tær best. Les niðanfyri um krøv til kæru.

Krøv til kæru

Tá ið tú kærir ein framtíðarfulltrúa, er tað umráðandi, at tað skilst týðiliga, hvør er fulltrúarveitari, og hvør er framtíðarfulltrúi. Annars fær Familjufyrisitingin ikki sannað, hvønn talan er um.

Tað er eisini umráðandi, at tú lýsir týðiliga, hvat tú ert ónøgd/ur við. Hevur tú skjalprógv, sum hava týdning fyri kæruna, kanst tú sjálvsagt eisini senda hesi til Familjufyrisitingina.

Hvat hendir, tá ið tú hevur kært?

Tá ið Familjufyrisitingin hevur fingið eina kæru, senda vit hana altíð til framtíðarfulltrúan. Tað gera vit, tí at framtíðarfulltrúin hevur krav um at vita, at ein kæra er um hann. Framtíðarfulltrúin skal eisini vita, hvat kæran snýr seg um. Vit biðja framtíðarfulltrúan um viðmerkingar til kæruna.

Um tað ikki er fulltrúarveitari sjálv/ur, sum kærir, fært tú ikki avgerðina frá Familjufyrisitingini. Tað er tí, at tú ikki ert partur í kærumálinum.

Vanliga fært tú boð um, at málið er liðugt viðgjørt, tá ið vit hava endað málið.

Uppgávurnar hjá Familjufyrisitingini í sambandi við lógina um framtíðarfulltrúir er í tveimum stigum – í sambandi við stovnan og átekning og í sambandi við gildiskomu.

Í sambandi við stovnan og átekning av framtíðarfulltrú, er uppgávan hjá Familjufyrisitingini at eftirkanna

• samleikan hjá fulltrúarveitara,
• at fulltrúarveitari er førur fyri skynsamt at stovna eina framtíðarfulltrú, og
• at framtíðarfulltrúin fevnir um tað, sum fulltrúarveitari vil, at hon skal fevna um.

Familjufyrisitingin tekur samstundis støðu til, um

• framtíðarfulltrúin eftir sínum innihaldi, heilt ella lutvíst, kann fáa virknað í framtíðini sambært verandi lóggávu.
• aðrar umstøður eru, sum kunnu hava týdning fyri gildið av framtíðarfulltrúnni

Í sambandi við stovnan vegleiðir Familjufyrisitingin eisini um innihaldið í eini framtíðarfulltrú og um munin millum vanliga fulltrú, framtíðarfulltrú og verjumál.

Tú kanst eisini velja at fáa tær løgfrøðiliga ráðgeving frá t.d. sakførara um innihaldið í eini framtíðarfulltrú, og hvussu hon skal orðast.

Tú kanst eisini lesa meira í

• Lóg um framtíðarfulltrú 
• Vegleiðing um framtíðarfulltrú 

Í sambandi við gildiskomu av framtíðarfulltrú eru uppgávurnar hjá Familjufyrisitingini, at seta framtíðarfulltrú í gildi eftir umsókn og í tí sambandi meta, um

• fulltrúarveitari ikki longur sjálv/ur fær tikið sær av egnum viðurskiftum á teimum økjum, sum framtíðarfulltrúin fevnir um. Vanliga orsakað av sjúku, viknaðum sinnisførleika ella tílíkum og
• framtíðarfulltrúin eftir sínum innihaldi, heilt ella lutvíst, kann fáa virknað sambært verandi lóggávu og at meta um,
• aðrar umstøður eru, sum kunnu hava týdning fyri gildið av framtíðarfulltrúnni

Orsøkir at nokta heila ella lutvísa ígildisseting av framtíðarfulltrúnni kunnu t.d. verða, at

• framtíðarfulltrúin ikki er stovnað á lógligan hátt, t.d. ikki áteknað.
• heilsustøðan hjá fulltrúarveitara ikki kann vera orsøk til at seta framtíðarfulltrúina í gildi.
• ivi er um førleikar hjá framtíðarfulltrúa at røkja virkið sum fulltrúi, ella
• lóggávan er broytt síðani fulltrúin var stovnað, og broytingarnar hava við sær, at framtíðarfulltrúin eftir sínum innihaldi heilt ella lutvíst ikki longur kann lata seg gera

Metir Familjufyrisitingin, at allar treytirnar eru loknar til tess at seta framtíðarfulltrúina í gildi, skal Familjufyrisitingin eisini syrgja fyri, at fulltrúin verður tinglýst. Tó er tinglýsingin treytað av, at tinglýsingargjaldið er goldið av fulltrúarveitara. 

Fulltrúin er ikki endaliga gyldug, fyrr enn hon er tinglýst.

Tú kanst lesa meira um framtíðarfulltrúir her ella seta teg í samband við Familjufyrisitingina.